Cách đây chưa lâu, châu Âu còn được tận hưởng một loạt những làn gió mới như thế. Điển hình là EURO 2008. Giải đấu trên đất Áo-Thụy Sỹ có thể được xem là màn ra mắt chính thức của hai HLV trẻ sau trở thành đình đám, Slaven Bilic (với ĐT Croatia) và Joachim Loew (ĐT Đức). Và họ đều để lại ấn tượng tuyệt vời. Trong khi Croatia của Bilic kết thúc vòng bảng với thành tích lịch sử là toàn thắng 3 trận, thì Đức của Loew thậm chí còn vào tới chung kết và chỉ chịu thua Tây Ban Nha vì một phút lóe sáng của Fernando Torres.

Quan trọng không kém gì kết quả, là với những gì họ làm được, Bilic và Loew thậm chí còn tạo ra những tác động tích cực cho cả nền bóng đá. Khi Bilic quyết định chia tay ĐT Croatia sau EURO 2012, ông được ca ngợi là đã làm hồi sinh đội tuyển áo caro, và được tờ báo nổi tiếng nhất Croatia - Jutarnji list - đánh giá là HLV duy nhất rời đội tuyển trong thế ngẩng cao đầu. Người Đức thì vững tin hơn vào con đường mới mà họ đã chọn, sau vị trí Á quân EURO 2008 có thể xem là ngoài mong đợi của thầy trò HLV Loew.

Người Đức đã đi tiên phong với việc đặt niềm tin vào một HLV trẻ ít tên tuổi như Loew, và trước đó nữa là Juergen Klinsmann. Nhưng chính người Đức, và cả Loew, lại đang trở thành biểu tượng của tâm lý ngại thay đổi khi Loew tiếp tục dẫn dắt Mannschaft sau thành công ở World Cup 2014. Giữ lại Loew là giữ lại bộ khung chiến thắng, nhưng cũng có thể là giữ lại cả sức ì. Kể cả khi Loew ý thức được điều đó, thì còn một rủi ro khác là ông thay đổi... quá đà. Không phải vô cớ mà Đức khởi đầu vòng loại EURO 2016 một cách tệ hại!

Đức, rất có thể, đã nhìn Tây Ban Nha để học tập. Sau chức vô địch World Cup 2010, HLV Del Bosque tiếp tục được giữ lại, và sau đó 2 năm, ông đưa Seleccion tới chức vô địch EURO lịch sử. Nhưng người Đức không để ý hoặc cố tình quên thực tế là Tây Ban Nha của Del Bosque đã bắt đầu có dấu hiệu đi xuống ngay từ EURO 2012, khi tiqui-taca bị phần lớn các đối thủ bắt bài. Thất bại thảm hại của thầy trò HLV Del Bosque ở World Cup 2014 do đó chẳng khiến ai cảm thấy bất ngờ. Người ta chỉ bất ngờ khi Ngài râu kẽm vẫn tại vị.

Với Del Bosque ở Tây Ban Nha, Capello ở Nga, Hiddink ở Hà Lan, Santos ở Bồ Đào Nha, và cả Loew ở Đức... giành một suất tới EURO 2016 có thể không phải là vấn đề với các “đại gia” trong bối cảnh cánh cửa chưa bao giờ rộng mở hơn. Nhưng nếu ai đó vẫn mong chờ sự xuất hiện của những luồng ý tưởng mới, có thể định hình hoặc thay đổi cả nền bóng đá, thì họ nên nhìn ra đâu đó ngoài Lục địa già...